Ka Easter ka dei ka jingpyndon burom jong ki Kristan ia ka jingmihpat Jong U Jisu bad ka dei kawei na jingleh pyndon burom kaba kongsan jong ka Balang. Ia kane ka jingleh pyndon burom la ju leh ne pyndon burom ha ha ka sngi (Rubibar) Sunday, hynrei ha ki tarik kiba ia pher- kata hapdeng ka 22 March bad 25 tarik u April.
Ha kaba ia dei bad ka jingpyndon burom ia ka Easter, ka don ruh sa ki 40 sngi jong ka jingshah-jingit jong ki riewngeit kaba ki khot ka ‘Lent.’ Kane ka jingshah jing-it ka sdang naduh ka ‘Ash Wednesday’ bad kut artad ha ka Sngi saitjain kaba khuid kaba long ka sngi ha shwa jong ka Easter Sunday. Bad kawei pat ka bynta kaba ia hap bad ka jingpyndon burom ia ka Easter ka dei kata kaba ki khot ka ‘Octave of Easter’ kaba sdang naduh ka Easter Sunday haduh ka Rubibar ka ban sa wan. Ha kane ka taiew, ki riewngeit ki ju pynphong sopti ronglieh iala ki khun na ka bynta ban ioh pynbaptist ia ki. Ka Ronglieh ka ieng na ka bynta ka dak jong ka jinghai, ka jingkhuid bad ka jingkmen.
KA TYNRAI JONG KA JINGLEHKMEN EASTER:
Ka tynrai jong ka Easter kaba long ka jingleh pyndon burom jong ki Kristan ka dei naduh ka por shwa ban Seng ia ka Balang Kristan. Ym don ba lah ban tip thikna ia ka tynrai na kaba la ioh ia ka Kyrteng ne ka ktien ‘Easter’ hynrei kiba bun hi ki riewstad ki sngew ia hap jingmut bad ka jingbatai jong u Lyngdoh niam bad u Rieswtad ba khraw jong ka ri Bilat ha ka spahsnem kaba 8 ba kane ka ktien ka wan na na ktien ‘Eastre’ ka kyrteng ba ka jaitbynriew Anglo -saxon ka ai kyrteng ia blei Pyrem ne ka blei jong ka jingseisoh jong ki (goddes of Spring and goddes of fertility). Ia kane ka blei ki ju ai burom ha u bnai uba bud ia u bnai April jong u snem. Barabor ki ju pynlong ia ka jingpyndon burom ia kane ka ‘lei jong ki ha ka (vernal equinox) ka 21 tarik jong u bnai March kaba long ka sngi kaba la sdang jrong da ka mynsngi ia ka mynmiet. Ki rukom kiba dang iai pyndon kam haduh mynta, kum ka Rabbit Easter, ka Pylleng Easter kaba la tah bun rong kaba long ka dak jong ka Jingshai ka sngi bad ka Pyr-em ki dei ki bynta kiba la ioh pateng na ki jingleh pyndon burom kiba la ju pynmyllien wat naduh ka por ba kam pat don ka Balang Kristan.
Ki jingleh pyndon burom bad ki jingiathuh khana pateng kiba kum kine ki jyllei bha ha ki rukom ngeit niam ha ki por ba rim. Ka jingiathuhkhana jong ki Greek ka iathuh shaphang ka jingwan phai biang jong ka Persephone, ka khun jong u Demeter ka blei jong ka mariang na ka jingriehtngen jong ka hapoh ram-ew ha kaba kan wan phai kylla biang sha ka sla-pyrthei. Ki Greek ki ngeit ba ka jingwan phai jong ka, ka dei ka dak jong ka jingkhie-im biang (jingmih pat) jong ka jingim ha ka por Pyr-em na ka jingiohthiah jong ka baroh shi tlang. Kiba bun ki jaitbyriew ha ki por hyndai ki don ia kiba kum kine ki jingiathuhkhana. Ki Phrygians ki ngeit ba u blei ba khraw bor jong ki, u leit thiah noh ha ka por tlang ba dait-thah bad dei namar kata ba ki ju pynlong ia ki jingleh kmen ne ki tamasa da ka jingshad bad ki jingtem ha ka sngi vernal equinox ban pynkyndit ia ka na ka jingiohthiah lyng-ngai jong ka. Kiba bun ki riewstad ba wad bniah ki ngeit ruh ba ka Easter ka don ka jingiadei kaba iajan bha bad ka jingleh niam ‘Pesach’ ne Passover jong ki Jews, la ngeit ba kawei pat ka kyrteng jong ka Easter ka Pasch ne Paskha ka wan na kane ka tyllong. Kiba bun hi na ki Kristan tynrai ki dei kiba wan na ka Niam Jew bad haba ki kylla sha ka niam Kristan ki wan rah ruh ia ki rukom ne jingleh pyndon burom na ka niam ba rim jong ki. Namar kata ki pynlong ia ka Easter ka kum ka Pesach kaba thymmai jong ki, kaba long ka dak jong ka jingsdang jong ka jingwan jong u Messaiah kumba la iathuhlypa da ki Prophet. Ha ka jingshisha kiba bun ki riewstad ki ngeit ba ka Jingkhawai U Trai kaba u Jisu u, u pyndon burom ha shwa ban sah narphna ia u ka dei hi ka jingpyndep jong u ia ka Niam Pesach jong ki Jew.
KA JINGBUH TARIK IA KA EASTER:
Katkum ka Testament kaba Thymmai, ia u Jisu la sah narphna ha ka janmiet jong ka jingpyndon burom ia ka Pesach ne ka Passover jong ki Jews bad tang hadien katto katne por nangta u khie bad mih pat na kaba iap. Dei namar kata ba ka Easter ka dei ka jingpyndon burom ia ka jingmih pat jong u Krist. Slem slem bha kala don ka jingiasngewthuh bakla para kristan ha kaba ia dei bad ka tarik ban pyndon burom ia ka Easter. Kito ki kristan kiba ka tynrai jong ki ka dei na ka niam Jew, ki pyndon burom ia ka Easter ne ka jingmihpat hadien jong ka Passover jong ki Jews kaba katkum ka Calendar Bnai jong ki nong-babylon, ka hap ha ka janmiet kaba pyllun bnai (ka 14 tarik jong u bnai Nisan, uba long u bnai nyngkong jong ka snem ha kane ka rukom khein Calendar) katkum ka jingngeit jong ki. Dei namar kata ba ka Easter ka hap ha ki sngi kiba ia pher kawei na kawei pat man la u snem.
Ki Kristan Gentiles pat ki kwah ban pyndon burom ia ka Jingmihpat ha ka sngi ba nyngkong jong ka taiew kaba mut ka Sunday. Katkum ka jingkhein jong ki, ka Easter kan long ha kajuh ka sngi jong ka taiew, hynrei ka tarik pat kan iapher na uwei u snem sha uwei pat.
Ka jingiapher kaba khraw bha kaba la mih ha kata ka patemg kristan kaba nyngkong ka dei ba ka don ka jingiapher ha ka jingpyndon burom ia ka jingmihpat ne ka Easter hapdeng ki para Kristan. Ki Balang Kristan ha ki bynta mihngi kiba don mar syndah bad ka jaka ha kaba la kha ia kane ka niam thymmai, ka jaka ha kaba ka rukom-rim ka dang khlain bha, kine ki pyndon burom ia ka Easter katkum ka tarik jong ka Passover ki Jew. Ki Balang Kristan pat kiba don sha ki bynta Sepngi, kiba hiar pateng na ka pateng ki Greek bad ki Roman, ki pyndon burom ia ka Easter ha ka Sunday.
KA RAI JONG KA COUNCIL HA NICAEA HA KABA IA DEI BAD KA TARIK BAN PYNLONG EASTER:
U Patsha Constantine uba khraw jong ka hima Rome, ula khot ia ka jingialang bah ha Nicaea ha ka snem 325. Kane ka jingialang bah kala rai da kawei ka jingmut ba ia ka Easter dei ban pyndon burom kumne da ka Pyrthei Kristan baroh kawei. Ki Kristan baroh ki dei ban pyndon burom ia ka Easter ha ka Sunday kaba nyngkong hadien jong ka jingpyllun bnai kaba jia nyngkong hadien jong ka 21 March (vernal equinox). Bad la rai ruh ba lada jia ba ka jingpyllun bnai ka hap ha ka Sunday kaba hap ha ka juh ka sngi bad ka jingpyndon burom jong ki Jew ia ka Passsover, ia ka Easter dei ban pynlong ha ka sunday kaba bud. Dei ban kiar na pynlong ia kine ki jingpyndon burom ba kin hap ha kajuh ka sngi kata ka Pesach bad ka Easter.
Kane ka Council ha Nicaea kala rai ruh ia ka Calendar bad ka tarik na ka bynta ban pynlong ia ka Easter dei ban khein ha Alexandria kaba ha kata ka por ka dei ka pdeng jong ka jingstad sahit bneng ha ka Pyrthei. Hynrei wat kane ka jingbuh tarik da kane ka Council jong ki nongkihkhmat ka balang Kristan ruh kam biang satia; namar ka dang don ka jingduna ha ka rukom khein tarik kaba ki riewstad ha kata ka spah snem kaba saw kim pat lah ban shemphang. Ka jingbakla kaba khraw eh ha kata ka rukom khein jong ki stad sahit bneng ha ka kata ka por ka dei kata kaba ki khot ka ‘epact’ hapdeng ka jingkhein katkum ka jingtyllun ka sngi bad ka jingkhein katkum ka jingtyllun jong u bnai. Kane ka jingbakla khein suki suki kala ktah ia ka rukom khein sngi ha ka shi snem jong ka Julian Calendar kaba ki pyndonkam ha kata ka por.
KI RUKOM KHEIN TARIK KIBA PYNDONKAM HADIEN :
Kumba la paw shai ba ka jingbuh tarik ne buh sngi da ka Balang Kristan na ka bynta ka jingpyndon burom ia kane ka jinglehniam, kam lah satia ban ai jinghun ia u paid kristan baroh uba don ha kata ka por, namar wat haduh kata ka por ruh ka jingpyndon burom ia ka Easter, ka iapher na kawei ka jaka jong ka Pyrthei sha kawei pat. Kum ka nuksa ha ka snem 387, ka jingiapher ha ka jingpyndon burom ia ka Easter hapdeng ka Balang Kristan kaba don ha France bad ha Egypt kala poi sha ka 35 sngi. Hapdeng ka 465, ka Balang kala shim da kawei pat ka rai ban khein ia ka tarik ban pyndon burom ia ka Easter bad ia kane ka rukom khein thymmai la ai jingmut da u stad-peit-khlur ba shemphang jong ka spahsnem kaba san u Victorinus. Une u riewstad ula pyndep bad wan rah ruh ia ka jingkhein da ka hukum jong u Pope Hilarius uba la hukum ban buh noh da ka tarik kaba thikna na ka bynta ban pyndon burom ia ka Easter. Ki don ki bynta jong kane ka jingai jingmut kiba ka balang ka dang iai pyndonkam hi haduh mynta na ka bynta ka jingpyndon burom ia ka Easter, hynrei dei u Lyngdoh Niam na Scythian u Dionysius Exiguus uba la wan rah ha ka spah snem kaba 6 ia ka jingkylla kaba thymmai ha kaba ia dei bad ka jingkhien tarik ia ka Easter. Hynrei ka jingiakynad ka dang neh hi haduh ka spah snem kaba 7 ha kaba ia dei bad ka tarik ban pyndon burom ia ka Easter namar ki Balang ha Bilat bad ha ki ri Scotland kim treh satia ban pdiang ia kata ka jingai jingmut. Kane kala wan rah ia ka jingiapher jingmut kaba khraw hapdeng jong kine ki Balang bad ka Balang ha Rome.
Ka jingpynbha ia ka Julian Calendar ha ka snem 1582 da u PopeGregory XIII da kaba wanrah ia ka Gregorian Calendar kala lah ban weng ia shibun ki kynrum kynram ha kaba ia dei bad ka jingbuh tarik ba thikna ia ka Easter. Naduh ka snem 1752 ka jingpyndon burom ia Easter kala hap ha kajuh ka tarik, haba ka ri Bilat bad Ireland ki la pdiang ia ka Gregorian Calendar. Hynrei ki Balang ha mihngi pat ki dang ia pyndon burom hi ia ka Easter ha ka sngi kaba ia pher- kata ha ka sunday kaba ha shwa ne ka sunday kaba hadien na kaba ka balang ha ki ri sepngi ki pyndon burom. Hynrei ki don hi ki snem kiba ki iahap ha ka juh ka tarik, kum ka nuksa ha ka snem 1865 bad 1963.
Namar ba naduh ba sdang hi ym lah satia ban ioh ia ka tarik kaba thikna na ka bynta ka jingpyndon burom ia ka Easter bad namar ba kane ka ktah ia ka jingtrei jingktah jong ki paid, kala don ka jingtyrwa ban wan rah noh da ka tarik kaba thikna ne ban kham pynduna noh ia kita ki sngi ka jingiapher na kawei ka snem sha kawei pat. La ai jingmut ba balei ba ym lah ban buh tarik kaba thikna ia ka Easter ruh kumba la leh lem ha kaba pyndon burom ia ka Sngi Christmas. Kumta ha ka snem 1923 ia kane ka jingeh la tyrwa kum ka jingai jingmut sha ka Balang ha Vatican. Ka Balang ruh kam i satia ban don kano kano ka jingeh ha kaban pdiang ia kata ka jingai jingmut. Ha ka snem 1928 ka Ïingdorbar jong ka ri Bilat kala wan rah ia ka ain kaba ailad ia ka Church of England ba kan pyndon burom Easter ha ka Sunday hadien jong ka sngi saitjain kaba ar jong u bnai April man la ka snem. Hynrei wat la katta ruh ka Easter ka dang iailong hi ka jingpyndon burom ne ka jingleh niam ia ka jingmihpat kaba ym lah satia ban buh da ka tarik kaba thikna.
Kumta na kine ki jingtip bala lum na ki jingthoh kiba kynthup ia ka Encyclopaedia bad ka Microsoft Encarta, ngi ioh ia kine ki jingshai ha kaba ia dei bad jingpyndon burom ia ka Easter.
Ha kaba ia dei bad ka jingpyndon burom ia ka Easter, ka don ruh sa ki 40 sngi jong ka jingshah-jingit jong ki riewngeit kaba ki khot ka ‘Lent.’ Kane ka jingshah jing-it ka sdang naduh ka ‘Ash Wednesday’ bad kut artad ha ka Sngi saitjain kaba khuid kaba long ka sngi ha shwa jong ka Easter Sunday. Bad kawei pat ka bynta kaba ia hap bad ka jingpyndon burom ia ka Easter ka dei kata kaba ki khot ka ‘Octave of Easter’ kaba sdang naduh ka Easter Sunday haduh ka Rubibar ka ban sa wan. Ha kane ka taiew, ki riewngeit ki ju pynphong sopti ronglieh iala ki khun na ka bynta ban ioh pynbaptist ia ki. Ka Ronglieh ka ieng na ka bynta ka dak jong ka jinghai, ka jingkhuid bad ka jingkmen.
KA TYNRAI JONG KA JINGLEHKMEN EASTER:
Ka tynrai jong ka Easter kaba long ka jingleh pyndon burom jong ki Kristan ka dei naduh ka por shwa ban Seng ia ka Balang Kristan. Ym don ba lah ban tip thikna ia ka tynrai na kaba la ioh ia ka Kyrteng ne ka ktien ‘Easter’ hynrei kiba bun hi ki riewstad ki sngew ia hap jingmut bad ka jingbatai jong u Lyngdoh niam bad u Rieswtad ba khraw jong ka ri Bilat ha ka spahsnem kaba 8 ba kane ka ktien ka wan na na ktien ‘Eastre’ ka kyrteng ba ka jaitbynriew Anglo -saxon ka ai kyrteng ia blei Pyrem ne ka blei jong ka jingseisoh jong ki (goddes of Spring and goddes of fertility). Ia kane ka blei ki ju ai burom ha u bnai uba bud ia u bnai April jong u snem. Barabor ki ju pynlong ia ka jingpyndon burom ia kane ka ‘lei jong ki ha ka (vernal equinox) ka 21 tarik jong u bnai March kaba long ka sngi kaba la sdang jrong da ka mynsngi ia ka mynmiet. Ki rukom kiba dang iai pyndon kam haduh mynta, kum ka Rabbit Easter, ka Pylleng Easter kaba la tah bun rong kaba long ka dak jong ka Jingshai ka sngi bad ka Pyr-em ki dei ki bynta kiba la ioh pateng na ki jingleh pyndon burom kiba la ju pynmyllien wat naduh ka por ba kam pat don ka Balang Kristan.
Ki jingleh pyndon burom bad ki jingiathuh khana pateng kiba kum kine ki jyllei bha ha ki rukom ngeit niam ha ki por ba rim. Ka jingiathuhkhana jong ki Greek ka iathuh shaphang ka jingwan phai biang jong ka Persephone, ka khun jong u Demeter ka blei jong ka mariang na ka jingriehtngen jong ka hapoh ram-ew ha kaba kan wan phai kylla biang sha ka sla-pyrthei. Ki Greek ki ngeit ba ka jingwan phai jong ka, ka dei ka dak jong ka jingkhie-im biang (jingmih pat) jong ka jingim ha ka por Pyr-em na ka jingiohthiah jong ka baroh shi tlang. Kiba bun ki jaitbyriew ha ki por hyndai ki don ia kiba kum kine ki jingiathuhkhana. Ki Phrygians ki ngeit ba u blei ba khraw bor jong ki, u leit thiah noh ha ka por tlang ba dait-thah bad dei namar kata ba ki ju pynlong ia ki jingleh kmen ne ki tamasa da ka jingshad bad ki jingtem ha ka sngi vernal equinox ban pynkyndit ia ka na ka jingiohthiah lyng-ngai jong ka. Kiba bun ki riewstad ba wad bniah ki ngeit ruh ba ka Easter ka don ka jingiadei kaba iajan bha bad ka jingleh niam ‘Pesach’ ne Passover jong ki Jews, la ngeit ba kawei pat ka kyrteng jong ka Easter ka Pasch ne Paskha ka wan na kane ka tyllong. Kiba bun hi na ki Kristan tynrai ki dei kiba wan na ka Niam Jew bad haba ki kylla sha ka niam Kristan ki wan rah ruh ia ki rukom ne jingleh pyndon burom na ka niam ba rim jong ki. Namar kata ki pynlong ia ka Easter ka kum ka Pesach kaba thymmai jong ki, kaba long ka dak jong ka jingsdang jong ka jingwan jong u Messaiah kumba la iathuhlypa da ki Prophet. Ha ka jingshisha kiba bun ki riewstad ki ngeit ba ka Jingkhawai U Trai kaba u Jisu u, u pyndon burom ha shwa ban sah narphna ia u ka dei hi ka jingpyndep jong u ia ka Niam Pesach jong ki Jew.
KA JINGBUH TARIK IA KA EASTER:
Katkum ka Testament kaba Thymmai, ia u Jisu la sah narphna ha ka janmiet jong ka jingpyndon burom ia ka Pesach ne ka Passover jong ki Jews bad tang hadien katto katne por nangta u khie bad mih pat na kaba iap. Dei namar kata ba ka Easter ka dei ka jingpyndon burom ia ka jingmih pat jong u Krist. Slem slem bha kala don ka jingiasngewthuh bakla para kristan ha kaba ia dei bad ka tarik ban pyndon burom ia ka Easter. Kito ki kristan kiba ka tynrai jong ki ka dei na ka niam Jew, ki pyndon burom ia ka Easter ne ka jingmihpat hadien jong ka Passover jong ki Jews kaba katkum ka Calendar Bnai jong ki nong-babylon, ka hap ha ka janmiet kaba pyllun bnai (ka 14 tarik jong u bnai Nisan, uba long u bnai nyngkong jong ka snem ha kane ka rukom khein Calendar) katkum ka jingngeit jong ki. Dei namar kata ba ka Easter ka hap ha ki sngi kiba ia pher kawei na kawei pat man la u snem.
Ki Kristan Gentiles pat ki kwah ban pyndon burom ia ka Jingmihpat ha ka sngi ba nyngkong jong ka taiew kaba mut ka Sunday. Katkum ka jingkhein jong ki, ka Easter kan long ha kajuh ka sngi jong ka taiew, hynrei ka tarik pat kan iapher na uwei u snem sha uwei pat.
Ka jingiapher kaba khraw bha kaba la mih ha kata ka patemg kristan kaba nyngkong ka dei ba ka don ka jingiapher ha ka jingpyndon burom ia ka jingmihpat ne ka Easter hapdeng ki para Kristan. Ki Balang Kristan ha ki bynta mihngi kiba don mar syndah bad ka jaka ha kaba la kha ia kane ka niam thymmai, ka jaka ha kaba ka rukom-rim ka dang khlain bha, kine ki pyndon burom ia ka Easter katkum ka tarik jong ka Passover ki Jew. Ki Balang Kristan pat kiba don sha ki bynta Sepngi, kiba hiar pateng na ka pateng ki Greek bad ki Roman, ki pyndon burom ia ka Easter ha ka Sunday.
KA RAI JONG KA COUNCIL HA NICAEA HA KABA IA DEI BAD KA TARIK BAN PYNLONG EASTER:
U Patsha Constantine uba khraw jong ka hima Rome, ula khot ia ka jingialang bah ha Nicaea ha ka snem 325. Kane ka jingialang bah kala rai da kawei ka jingmut ba ia ka Easter dei ban pyndon burom kumne da ka Pyrthei Kristan baroh kawei. Ki Kristan baroh ki dei ban pyndon burom ia ka Easter ha ka Sunday kaba nyngkong hadien jong ka jingpyllun bnai kaba jia nyngkong hadien jong ka 21 March (vernal equinox). Bad la rai ruh ba lada jia ba ka jingpyllun bnai ka hap ha ka Sunday kaba hap ha ka juh ka sngi bad ka jingpyndon burom jong ki Jew ia ka Passsover, ia ka Easter dei ban pynlong ha ka sunday kaba bud. Dei ban kiar na pynlong ia kine ki jingpyndon burom ba kin hap ha kajuh ka sngi kata ka Pesach bad ka Easter.
Kane ka Council ha Nicaea kala rai ruh ia ka Calendar bad ka tarik na ka bynta ban pynlong ia ka Easter dei ban khein ha Alexandria kaba ha kata ka por ka dei ka pdeng jong ka jingstad sahit bneng ha ka Pyrthei. Hynrei wat kane ka jingbuh tarik da kane ka Council jong ki nongkihkhmat ka balang Kristan ruh kam biang satia; namar ka dang don ka jingduna ha ka rukom khein tarik kaba ki riewstad ha kata ka spah snem kaba saw kim pat lah ban shemphang. Ka jingbakla kaba khraw eh ha kata ka rukom khein jong ki stad sahit bneng ha ka kata ka por ka dei kata kaba ki khot ka ‘epact’ hapdeng ka jingkhein katkum ka jingtyllun ka sngi bad ka jingkhein katkum ka jingtyllun jong u bnai. Kane ka jingbakla khein suki suki kala ktah ia ka rukom khein sngi ha ka shi snem jong ka Julian Calendar kaba ki pyndonkam ha kata ka por.
KI RUKOM KHEIN TARIK KIBA PYNDONKAM HADIEN :
Kumba la paw shai ba ka jingbuh tarik ne buh sngi da ka Balang Kristan na ka bynta ka jingpyndon burom ia kane ka jinglehniam, kam lah satia ban ai jinghun ia u paid kristan baroh uba don ha kata ka por, namar wat haduh kata ka por ruh ka jingpyndon burom ia ka Easter, ka iapher na kawei ka jaka jong ka Pyrthei sha kawei pat. Kum ka nuksa ha ka snem 387, ka jingiapher ha ka jingpyndon burom ia ka Easter hapdeng ka Balang Kristan kaba don ha France bad ha Egypt kala poi sha ka 35 sngi. Hapdeng ka 465, ka Balang kala shim da kawei pat ka rai ban khein ia ka tarik ban pyndon burom ia ka Easter bad ia kane ka rukom khein thymmai la ai jingmut da u stad-peit-khlur ba shemphang jong ka spahsnem kaba san u Victorinus. Une u riewstad ula pyndep bad wan rah ruh ia ka jingkhein da ka hukum jong u Pope Hilarius uba la hukum ban buh noh da ka tarik kaba thikna na ka bynta ban pyndon burom ia ka Easter. Ki don ki bynta jong kane ka jingai jingmut kiba ka balang ka dang iai pyndonkam hi haduh mynta na ka bynta ka jingpyndon burom ia ka Easter, hynrei dei u Lyngdoh Niam na Scythian u Dionysius Exiguus uba la wan rah ha ka spah snem kaba 6 ia ka jingkylla kaba thymmai ha kaba ia dei bad ka jingkhien tarik ia ka Easter. Hynrei ka jingiakynad ka dang neh hi haduh ka spah snem kaba 7 ha kaba ia dei bad ka tarik ban pyndon burom ia ka Easter namar ki Balang ha Bilat bad ha ki ri Scotland kim treh satia ban pdiang ia kata ka jingai jingmut. Kane kala wan rah ia ka jingiapher jingmut kaba khraw hapdeng jong kine ki Balang bad ka Balang ha Rome.
Ka jingpynbha ia ka Julian Calendar ha ka snem 1582 da u PopeGregory XIII da kaba wanrah ia ka Gregorian Calendar kala lah ban weng ia shibun ki kynrum kynram ha kaba ia dei bad ka jingbuh tarik ba thikna ia ka Easter. Naduh ka snem 1752 ka jingpyndon burom ia Easter kala hap ha kajuh ka tarik, haba ka ri Bilat bad Ireland ki la pdiang ia ka Gregorian Calendar. Hynrei ki Balang ha mihngi pat ki dang ia pyndon burom hi ia ka Easter ha ka sngi kaba ia pher- kata ha ka sunday kaba ha shwa ne ka sunday kaba hadien na kaba ka balang ha ki ri sepngi ki pyndon burom. Hynrei ki don hi ki snem kiba ki iahap ha ka juh ka tarik, kum ka nuksa ha ka snem 1865 bad 1963.
Namar ba naduh ba sdang hi ym lah satia ban ioh ia ka tarik kaba thikna na ka bynta ka jingpyndon burom ia ka Easter bad namar ba kane ka ktah ia ka jingtrei jingktah jong ki paid, kala don ka jingtyrwa ban wan rah noh da ka tarik kaba thikna ne ban kham pynduna noh ia kita ki sngi ka jingiapher na kawei ka snem sha kawei pat. La ai jingmut ba balei ba ym lah ban buh tarik kaba thikna ia ka Easter ruh kumba la leh lem ha kaba pyndon burom ia ka Sngi Christmas. Kumta ha ka snem 1923 ia kane ka jingeh la tyrwa kum ka jingai jingmut sha ka Balang ha Vatican. Ka Balang ruh kam i satia ban don kano kano ka jingeh ha kaban pdiang ia kata ka jingai jingmut. Ha ka snem 1928 ka Ïingdorbar jong ka ri Bilat kala wan rah ia ka ain kaba ailad ia ka Church of England ba kan pyndon burom Easter ha ka Sunday hadien jong ka sngi saitjain kaba ar jong u bnai April man la ka snem. Hynrei wat la katta ruh ka Easter ka dang iailong hi ka jingpyndon burom ne ka jingleh niam ia ka jingmihpat kaba ym lah satia ban buh da ka tarik kaba thikna.
Kumta na kine ki jingtip bala lum na ki jingthoh kiba kynthup ia ka Encyclopaedia bad ka Microsoft Encarta, ngi ioh ia kine ki jingshai ha kaba ia dei bad jingpyndon burom ia ka Easter.
No comments:
Post a Comment