Ka Jingiamanelang Ban Ia Ai Mynsiem

Ka Jingiamanelang Ban Ia Ai Mynsiem

Ngi ialumlang hangne mynta ban ainguh

Iaka jingskyrkhu ba thehsei jong U Blei.
Lyngba ka jingim ba kordor jong ine iba ieit ba thoin jong ngi,
Iba la wan longbriew, im ryngkat bad sah ryngkat bad ngi shipor.
Ka jingim jong i kala long shisha ka jingkyrkhu haka iing ka sem
Kaba ngin ym lah ban klet lano lano ruh.

Kawei pa kawei ka jingim
La ka long kaba rit ne kaba khraw, kam long satia ka jingim kaba lehnohei,
Namar ba ka don eiei ban kren bad ban ieih shadien ba ngin ioh pyrto iaroh.
Kumta ruh ka long ia ka jingim jong ine iba ieid ba thoin jong ngi,
I bym shym la leit thylli; hynrei ila ieih shibun kiei kiei
La ka long lyngba ki kam bad jingleh jong i;
Ne lyngba ki sur kren bad khmat ba wiat samrkhie ruh.
Kine bad kiwei pat kiba ngim lah pynpaw,
Kin iahneh iaisah hapoh ki pla mynsiem jong ngi.
Kin long kum ki mawkordor kiba ngin tyngkai hala ka rta.

Ngi wan ban iamane bad ainguh ia U Blei,
Na ka bynta ka jingiaidon ryngkat jong u bad ngi
Lyngba kine ki sngi jong ka jingthylli mynsiem
Haba i ba ieid jong ngi im don shuh bad ngi.
Ka kti ba donbor jong U Blei ka iaibtin iai-ialam ia ngi,
Ka iai-ai-mynsiem bad kyntu ia ngi ba ngin nang iaid shaphrang
Ha ka jingim ba manla ka sngi jong ngi.
Ka jingiai don ryngkat jong U Blei
Ka iailong ka bor ban ai jingshngain haka jingduh mynsiem,
Ka jingrhem mynsiem ha ka jingdaitthah ba har har jong ka pyrthei
Bad ka bor jingshlur ha ka por jong ka jingsngewrit mynsiem bad jingduh jingkyrmen.

Ngi khotlang ia ka jingiaseng baroh ban pynpaw iala ka jingsngewnguh jong ngi,
Na ka bynta ka jingsbun mynsiem jong phi.
Lyngba kine ki sngi baroh,
Phi long ki jingkyrkhu kiba ngi la ioh.
Phi kyrshan, phi aibor ba ngin long khlain barabor,
Phi buh ia ngi ha ki jingduwai jong phi ba ngin nangioh bor manla ka sngi.
Ngi sngewnguh shikatdei eh
Phi long dashisha u mawsiang ba iaineh
Bad u diengbah uba ngin ioh riehtngen.

Ki Jingpule Naka Bynta Krismas

Ka Krismas
Sophia Lyon Fahs
(Na ka kot Rejoice Together bala lum da ka Helen R. Pickett bala pynmih da ka Skinner House Books, Boston)


Naduh myndai ki khynnah ki wan
Te kumta kila wan.
Barabor kumjuh kumba ki ju iai wan-
Kha na ki symbai jong u shynrang bad ka kynthei.
Ym dong angel ban kyriaw-pynbna ia ka jingsdang jong ki,
Ym don prophet ban iathuhlypa ia ka lawei jingim jong ki.
Ym don riewstad ban iohi ia u khlur ba lam lynti ban lap ia I khun I ban pynlaitim ia u khunbynriew.

Hynrei wat la katta ruh kawei pa kawei ka miet kaba la kha ia I khun ka dei ka miet kaba kyntang.
Ki kmie ki kpa ba iashong sawdong jong ka shynoid ki khun,
Ki iohmad ia ka burom jong ka jingsdang ka jingim kaba thymmai.
Ki kylli, “Hangno bad kumno kane ka jingim kaba thymmai kan kut ?
Ne hato kan don jingkut hi?”

Kawei pa kawei ka miet kaba la kha ia I khun ka dei ka miet kaba kyntang,
Ka por ban rwai,
Ka por ban sngewphylla,
Ka por ban ainguh.


Ka Krismas Ym Tang Ka Tarik Haka Almanak
Clinton Lee Scott
(Na ka kot Rejoice Together bala lum da ka Helen R. Pickett bala pynmih da ka Skinner House Books, Boston)

Ka Krismas kam dei tang ka tarik ha ka kalandar.
Ka Krismas ka dei ka jinglong ka jingmut jingpyrkhat, jingsngew-briew, ka dak.
Ka dei ka jingpynstet ia ka jingiadonlang jong uwei pat u briew
Uba ha ka jingim jong u, ngi la kynshew khyndiat ka jingim lajong.
Ka dei ka jingkynmaw ia ki por kiba ha ka jingiaid lynti la jong
I briew iba kyrpang iwan paw ban pynkylla ia kata ka por bad kata ka jaka sha ka jingshem mynsiem kyntang bala kyrkhu.
Ka Krismas ka dei ka longing, ka rympei, ka jingdapmam, ka jingkmen bad jingrkhie ki khynnah,
Ka jingkynmaw ieid ia ki paralok,
ka por ka jingsuk hapdeng ka jinghuri hura bad jingiakynad kaba hapoh bad habar.
Ka dei ka jinglum-ang ia ki jingphohsniew kiba ai-mynsiem lynga ki spah snem kiba la leit, kiba aidak lypa bad ha ka jingkha ia u khun
Uba kylla long u Khun-syiem ka jingsuk.
Ka Krismas ka dei ka por ha kaba la kha-biang ia ka mon-ba-bha, bad kaba la pynlong kam pat ha ka jingkyrmen bad ha ki dohnud jong ngi baroh.


U Khlur Bad Ka Jingkha
Margaret K. Gooding
(Na ka kot Rejoice Together bala lum da ka Helen R. Pickett bala pynmih da ka Skinner House Books, Boston)

Ki iathuh ia nga ba ha ka por bala kha ia u Jisu, la wan paw u khlur ha sahit bneng hakhlieh ka jaka ba u khunlung u thiah lyngai.

Ha ka por ba dang khynnah nga shem jingeh ban ngeit ia kine ki jingjia kiba phylla; Nga ngeit ia ki khlur. Ki dei ki jingjia ba phylla, ki shibynta jong ka jingiathuhkhana bala rim bha, kiba iathuhlypa shaphang ka jingim kaba phylla.
Ki iathuh ia nga ba u Khlur-bah ha ka jingphyrnai ba kut jong u shwa ba un iap, u wan paw ha bneng.

Ynda nga la khamsan ba nga ngeit ha ka jingstad saian bad ka jingpynshongnia, nga sa sdang ban sngewthuh ia ka jingiathuhkhana shaphang u khlur.

Hynrei nga shem pat ba ngam lah ban shu klet ia u khlur kumto, ka dak kaba biang eh ban pynbna ia ka jingkha ia uwei uba ka jingim kaba phylla jong u ngi dang iai kynmaw haduh mynta.

U khlur uba la batai u dei u khlur uba la sngewthuh, na ka bynta u Jisu, u Buddha, u Zarathustra.

Balei ym dei u khlur namar kata? Uwei u khlur u ba phyrnai u tynshain ha kawei ka bynta jong ka bneng man kawei pa kawei ka por bala kha ia iwei I khun. Mano ba lah ban ong kaei ba uta u khlur un iathuhlypa? Kumno ngin tip kaba kumno ka jingim kaba thymmai kaban wan biang, lymda ngi ailad ia ka ?

Ai Ba Kane Ka Iingmane

Ai ba kane ka Iingmane kan long ka jaka jong ka jingshngain bad jingieit ia kito baroh ki ba rung sha ki khyrdop jong ka.
Ai ba kan ai jingkahsyrngiew na ka jing shit kyrang ka sngi, ka jingiada na ka jingbeh kyrthep ka lyer bad jingrieh na u slap.
Ai ba kan ieng skhem hapdeng ka ding bad ka jingshlei ka um, ka jingkhynnuih jumai bad jingtwa khyndew bad na baroh kito kiba long ka jingma ia u khun bynriew.
Ai ba kan pdiang sngewbha ia baroh kiba la san bad dang khynnah, kiba riewspah bad ki baduk, kiba lanang la stad bad kiba duna ruh kumjuh, shynrang bad kynthei, kiba lah bad ki bymlah .
Wat shah iano iano ruh ban sngew nongwei hangne.
Khnang ba baroh kin don ka hok ban kren bad ioh ka lad ban sngap.
Ban shah skhor bad pynroi ialade,
Ainguh bad nangioh bor,
Trei bad ioh jingpynskhem.
Khnang ba kane ka iing kan long ka nuksa jong kane ka jingngeit, ka jingaiti lut na ka bynta ka jingsuk bad jingieit bad ka hok. Amen

(John Rex)

LONG BALA KYRKHU

Unitarian Church, Puriang

LONG BALA KYRKHUH

Long bala kyrkhu ia kito baroh kiba sngewthuh ba ka Iingmane ka dei ka jaka ba kin san ha kaba kynja mynsiem.
Long bala kyrkhu ia kito baroh kiba la wan sha jingiaseng ban leh kmen bad ioh jinghikai.
Long bala kyrkhu ia kito baroh kiba la ia shim bynta haki jingiaseng bad ki kam balang baroh.
Long bala kyrkhu ia kito baroh kiba tip ba ka balang kam dei kaba janai bad kiba shim jing kit khlieh ban pyllong ia ka ba khambha .
Long bala kyrkhu ia kito baroh kiba pyndep ia ki kam balang bad ap haduh ba kiei kiei baroh ki dep lut.
Long bala kyrkhu ia kito baroh ki ba kren la ka jong ka jing mut khlem pynmong ia kiwei pat .
Long bala kyrkhu ia kito baroh ki ba shah skhor barabor bad pyndon kam hok iaka ba ki la ioh sngew.
Long bala kyrkhu ia kito baroh ki ba sngew thuh ba ki kam jong ka balang kadei ban pynkylla ia ka imlang sahlang ba kan long ka kynhun jong ka jingieit ia baroh ki briew bad ha kylleng
(John Buerhens)

Ngi Ialumlang Mynta

Ngi ialumlang hangne mynta ban ainguh
Iaka jingskyrkhu ba thehsei jong U Blei.
Lyngba ka jingim ba kordor jong ine iba ieit ba thoin jong ngi,
Iba la wan longbriew, im ryngkat bad sah ryngkat bad ngi shipor.
Ka jingim jong i kala long shisha ka jingkyrkhu haka iing ka sem
Kaba ngin ym lah ban klet lano lano ruh.

Kawei pa kawei ka jingim
La ka long kaba rit ne kaba khraw, kam long satia ka jingim kaba lehnohei,
Namar ba ka don eiei ban kren bad ban ieih shadien ba ngin ioh pyrto iaroh.
Kumta ruh ka long ia ka jingim jong ine iba ieid ba thoin jong ngi,
I bym shym la leit thylli; hynrei ila ieih shibun kiei kiei
La ka long lyngba ki kam bad jingleh jong i;
Ne lyngba ki sur kren bad khmat ba wiat samrkhie ruh.
Kine bad kiwei pat kiba ngim lah pynpaw,
Kin iahneh iaisah hapoh ki pla mynsiem jong ngi.
Kin long kum ki mawkordor kiba ngin tyngkai hala ka rta.

Ngi wan ban iamane bad ainguh ia U Blei,
Na ka bynta ka jingiaidon ryngkat jong u bad ngi
Lyngba kine ki sngi jong ka jingthylli mynsiem
Haba i ba ieid jong ngi im don shuh bad ngi.
Ka kti ba donbor jong U Blei ka iaibtin iai-ialam ia ngi,
Ka iai-ai-mynsiem bad kyntu ia ngi ba ngin nang iaid shaphrang
Ha ka jingim ba manla ka sngi jong ngi.
Ka jingiai don ryngkat jong U Blei
Ka iailong ka bor ban ai jingshngain haka jingduh mynsiem,
Ka jingrhem mynsiem ha ka jingdaitthah ba har har jong ka pyrthei
Bad ka bor jingshlur ha ka por jong ka jingsngewrit mynsiem bad jingduh jingkyrmen.

Ngi khotlang ia ka jingiaseng baroh ban pynpaw iala ka jingsngewnguh jong ngi,
Na ka bynta ka jingsbun mynsiem jong phi.
Lyngba kine ki sngi baroh,
Phi long ki jingkyrkhu kiba ngi la ioh.
Phi kyrshan, phi aibor ba ngin long khlain barabor,
Phi buh ia ngi ha ki jingduwai jong phi ba ngin nangioh bor manla ka sngi.
Ngi sngewnguh shikatdei eh
Phi long dashisha u mawsiang ba iaineh
Bad u diengbah uba ngin ioh riehtngen.

Ki Jingpule Thang Sharak

CHALICE LIGHTING

Ka Jingpule Thang Sharak No. 1

Ngi ialumlang mynta kum ka kynhun kaba angnud ia ka jingieit bad kaba dap da ka jingkyrmen.
Ngi wan ban pdiang iaka jingkyrkhu Blei kaba ngin sa ioh lyngba kane ka jingmanelang.
Ngi tbeh ia kane ka sharak kaba long ka dak jong ka jingshai kaba la shap haman kawei pa kawei ka dohnud briew.
Ai ba ki phliah ding jong ngi marwei marwei kin ia kynduh bad ai jingsyiad bad jingshai ia ngi
Bad ia ka pyrthei baroh phar.


Ka Jingpule Thang Sharak No. 2

Nishan jong ka jingshai
Muhor jong ka jingstad bad jingshemphang
Dak jong ka jingsyiad bad jingrhem
Bad ka Jinglaitluid ruh kumjuh
Ngi thang ia kane ka sharak ban shahshkor ia ka jingkhot sha ka jingim thymmai man la sngi.
Ai ba ngin ioh ka jingkyrmen bad ka jingshlur ba thymmai mynta ka sngi,
Ai ba ngin kynmaw ruh ba shibun kiei kiei kiba bha bad kiba sniew ki ap ban kympein ia ka dohnud, ki jingmut jingpyrkhat bad ka mynsiem jong ngi.



Ka Jingpule Thang Sharak No. 3

Kumba ngi ialum mynta, ngi tbeh jingshai ia kane ka sharak, ka dak jong ka jingkyrmen.
Ai ba ka jingshai mynsiem kan tynshain ha ngi iwei pa iwei man la ka sngi.
Ai ba ka jingshai jong ka jingshisha, ka jingbha kan long ka bynta ba khlemkut jong ka jingim jong ngi.
Ai ban gin long namar kata kiba tbeh ia ka jingshai ha ki por jong ka jingkah syrngiew baroh.



Ka Jingpule Thang Sharak No. 4

Ngi ainguh na ka bynta kane ka sngi kaba kyntang,
Naka bynta kane ka kynhun mynsiem ba kordor jong ngi.
Ngi thang ia kane ka sharak jong ka jingngeit,
Ai ba ki phliah ding ba bun jong ngi kin ia kynduh bad longlang ban pynlong ia ka kynhun jong ngi kaba khlain haka dohnud bad haka mynsiem.


Ka Jingpule Thang Sharak No. 5

Ka jingim ka dei ka jingai sngewbha kaba ngi sngewnguh shi katdei eh.
Ngi ialang ha kawei ban pyndonburom ia ki jingkyrkhu bad ki jingphylla jong kane ka jingai sngewbha kaba khraw.


Ka Jingpule Thang Sharak No. 6

Ai ba ka jingshai kaba ngi tbeh mynta kan pyrsad mynsiem ia ngi ban pyndonkam ia ka bor ban pynkoit; ym ban pynmynsaw, ban iarap; ym ban khanglad, ban kyrkhu ;ym ban tim, ban shakri ia phi ka mynsiem jong ka jinglaitluid.


Ka Jingpule Thang Sharak No. 7

Man la ka step ngi dei ban bat ia ka jingshai ba phyrnai jong ka jinglah jong ngi ban pdiang, ban rah ia ka kylleng bad ban ai biang.


Ka Jingpule Thang Sharak No. 8

Ngi tbeh ia kane ka jingshai ban pyndonburom ia ka jingieid kaba don hapoh jong ngi, hapdeng jong ngi bad baroh sawdong jong ngi.

Ka Jingpule Thang Sharak No. 9

Ai ba ka jingshai kan tynshain hapoh jong ngi
Ka jingsyaid jong ka jingsngewlem
Ka jingphyrnai jong ka jingieid
Ka jingrhem mynsiem jong ka jing-aitilut
Ka jingshai jong ka jingshisha .

Ka Jingpule Thang Sharak No. 10

Ai ba kane ka jingshai kan long
Kum ka jingshai jong ka jingstad bad jingshemphang hapoh ki jingmut jingpyrkhat jongngi,
bad kum ka jingsyaid jong ka jingieid hapoh ki dohnud jong ngi.


Ka Jingpule Thang Sharak No. 11

Ngi tbeh ia ka jingshai jong ka jingstad;
Ai ba ka jingiasngewthuh jingmut kan don hapdeng jong ngi
Ngi tbeh ia ka jingshai jong ka jingieid; Ai ba ka jingiada kan don hapdeng jong ngi
Ngi tbeh ia ka jingshai jong ka jingkhuid; Ai ba ka mynsiem jong ka jingia tylli lang kan don hapdeng jong ngi.


Ka Jingpule Thang Sharak No. 12

Kumba kiwei kiba hashwa ia ngi, ki wad ia ka por kaba kyrpang ban tbeh ia ki sharak; Ngi mynta ngi wad ban pynkylla ia kane ka por sha kawei na ki por kaba kyrpang bad kyntang tam da kaba tbeh ia ka jingshai jong ka khuri- ding(chalice), kaba long ka dak jong ka jingngeit jong ngi.


Ka Jingpule Thang Sharak No. 13
Nga thang ia kane ka Sharak kum ka dak ba ngi pynkyntang lang ia kane ka por,
Nga thang ia kane ka sharak kaba long ka dak jong ka jingshai mynsiem bad ka jinghun jong ka jingmanelang.
Ai ba ka jingshai kaba ngi la ioh na kane ka jingiamanelang ba kyntang kan ai jingshai bad jinghun ia ki mynsiem jong ngi baroh.
Amen.

Kumno yn sdang (Ban pynkylla la ka jingim)

Shah ia nga ba ngan ia sam lem bad phi shiphew tylli ki mat haba kumno yn sdang, kumno yn pynthymmai biang iala ka jingim mynsiem, lada ka jingim kala sahjit bad ki bym seisoh bad don jingmut. Ban pynwandur biang iala ka jong ka dohnud bad mynsiem ka lah ban ialam sha kita ki jingiakynduh bad phylla ba lah ban ai mynsiem ia ka jingim da kawei ka sngi. Kumta ruh ka jingkylli ka long kumno yn sdang (ne kumno yn sdang thymmai) kam dei ka kam kaba phylla. Kine ki dei ki 10 tylli ki ban iarap ia phi ban rynsied sa shisien ha ka lytni jingim jong phi.
1. Sdang nangne hi. Lada kynsan phi duh noh ia kaei kaei iba phi ju myllien ban ioh, katno phi sngewsih bad thrang ban ioh biang ia kata kaba phi la duh. Shibun kiei kiei kiba ngi kwah, ngi la ioh/ don ia ki mynta, namar kata kwah ia kaei kaba phi la don sdang nangne.
2. Sdang mynta phi don ia kiei kiei baroh kiba phi donkam. Baroh kumjuh ruh phi ioh lap sa kane ka sngi shisngi, phi ioh kawei ka sngi pura ban ia kaba phin buhthong ban sdang haduh lashai sdang mynta.
3. Sdang kumba phi long. Ki lynghoh kti jong ki long kum ki thiar jong ki jingkynmaw bad jingphohsniew jong phi. Buh kawei ka jingkynmaw kaba bha bad kawei ka jingphohsniew ia kawei kaba bha bad phi la biang ban sdang thymmai sa shisien. (Ki jingkynmaw kiba bha ki dei kita kiba pynhun pynkmen ia ka mynsiem jong phi. Ki jingphohsniew kiba bha ki dei kita kiei kiei kiba pynlong ia ki jingkynmaw kiba bha lashai la shisngi. Sdang kumba phi long.
4. Sdang da kaba leh ia kaba phi lah. Khlem pyntam khlem pynduna wat pyntashnguh ialade ha ka kynroh. Kiar bad iaid sawdong jong ka. Phin ym lah ban leh ia kaei kaei ka bym lah long, hynrei ki don shibun kiei kiei kiba phi lah ban leh. Shibun kiei kiei ki kam ki ba phim ju pyrshang kiba phi lah ban sdang mynta. Ban kiar bad iaid sawdong ka kynroh ka don tang artylli kit duh. Kaba donkam ka long bas dang noh ban iaid mynta hi. Sdang da kaba leh ia kaba phi lah.
5. Sdang na kito kiba iajan bad phi. Kilah ban iaroh bad ai mynsiem ia phi tang lada phi shah ia ki ban leh kumta. Khot sngewbha ia ki ban btin bad ba kin ai ka kti ka mon ka kti ka diang ia phi- Pyndem la ka khlieh. Bad ba kin btin ia phi- kyrpad ia ki. Bad ban shim ia ka kti bad btin ia phi, yn ym don bal ah ban leh kumto lada phi thep iala ki kti hala ki jong ki pla ne shong thap-ngap baroh arliang ki kti. Phi lah ban ong ba ym ju don ba iaroh bad ai mynsiem ia phi, ym ju don ba iarap ia phi, ne ym ju don ba shim ia ki kti jong phi ban btin? Hynrei kumno phi tip lada phim ju pyrshang kyrpad.
6. Sdang da kaba plied a ka sla thymmai. Mynta phi lah ban sdang da ka lynnong kaba thymmai ha ka jingim jong phi. Lada kum ka kot phi lah sahkut ha ka juh ka parom(phi sahkut ha kajuh ka jaka, phim lah jam sha uwei pat u line). Pule pynbha ia kata ki jingthoh. Sdang thoh noh shi line ne ar lain ki lain thymmai. Haba pule kot teng teng ngi poi sha kaba kut jong ka lynnong khlem sngewthuh, ngi shu pynshad iala ki khmat khlem sngewthuh ia ki jingmut jong kito ki kyntien kaba ngi la dep pule. Kaba mut ba ngi khlem pynleit jingmut satia ia kaba ngi pule. Ngim sngewthuh khyndiat ruh ia kaei kaba ngi dang shu pule. Kumta ngi sdang biang naba sdang na khlieh jong ka sla bad pyrshang ban pule da kaba pynlait jingmut. Ka jia biang kumjuh, ki senten ki shu um sha ki kyntien bad ki kyntien sha ki sur. Ka kitab jong ka jingim jong ngi ruh kam pher na kata. Kiar na ka jingpynshoi/ ngam ha ki thwei ba iong jong ki bynta jong ka jingim jong phi da kaba pyrshang bad iai pyrshang ban sngewthuh ia kaei kaba la jia balei ba ka leit jia kumto? Phin ym lah ban shem phang ne sngewthuh. Nalor kata ka jingjanai ne ban long janai kam dei ka thong jong ka jingim. Ne kam dei pat ruh ka jingpangud ka bym lar kam. Lada phi la sahkut, sdang da ka lynnong kaba thymmai, kylla da ka sla kaba thymmai.
7. Sdang da kaba pynkhuid iala ka sleit. Wat pynlip ia ka mynnor kaba la dep, kynshew ia ki ha ki jingshemphang jong phi, ban tyngkai ia ki lada jia ba phi don kam ia ki ha kiwei pat ki por. Hynrei wat pynlut por than ha ka mynnor Kaba ai dak ban weng noh ia ki jingeh jong phi na ka thup kaba jrong jong ka mynnor kan ym lah ban iarap ia phi. Ha kaba ia dei bad kito ki kam kiba phi la buh ha kata ‘ka thup kaba phi dei ban pyndep’ kiba lehse phin yn ym pyndep lano lano ruh; buh ia ki ha kata ka thup jong ki jingeh kiba phi don. Ynda ka kam jong ki ka long tang ban pynbynniaw bad pynsngewsih ia phi bad ym ban ai mynsiem ia phi, weng noh ia ki. Kam don jingmut ba phi shu kit ia ki jingpynrem na kawei ka sngi sha kawei pat, hynrei phin ym iohlad ruh ban sdang ia kita ki jingkylla kiba phi lah, tad haduh ba phin ym pyrshang pyndep ia kita kiba phim lah. Sdang da kaba pynkhuid iala ka sleit.
8. Sdang da kaba wad ia ki jingkylli thymmai, ym ia ki jubab barim. Ki jubab ki khang khlop ia ki jingkhang ki jingkylli pat ki plie ia ki. Ki jubab ki set ia ngi ha kawei ka jaka. Ki jingkylli ki lam ia ngi ha ki jingwad kiba thymmai. U Socrates u kam sarong ba u dei u biej tasam tam ha Athens. Kawei kawei ka jingmut thymmai ka pynmih pat da ki phew ki jingkylli thymmai, kaba nang pyniar shush shuh ia u ang jong ka jingbiej. Namar ha kylla jong kawei pa kawei ka ranap lum kaba ngi kiew, ka don ka pyntha phlang kaba iar bad kaba jngai. Katba nangbun ki jingkylli kiba ngi don, katta ngi nang lah ban iohi kham jngai.
9. Sdang ym da kaba pyrwa eh shano ka lynti ialam ia phi. Bunsien ngi shim khia palat ia ki jaka kiba ngi leit lynti. Kim long ruh kumbangi khmih lynti. Wat la ngi kumno re kumno ngi poi ha ka jaka ngi la thmu ban lait ngim ym sahkut hangta. Katba ka jingim kam pat kut, ym don jingiaid lynti kaba kut. Da shisha ki jaka leit lynti kiba bha tam ki dei kito kiba ngi phaidien na ka bynta ki jingsdang thymmai. Ka jingiaid lynti kiba bha barabor kam ju kut, ka iai bteng. Namar kata wat shah ialam da kata ka jing(kata ka jaka ba thylli hapoh jong phi) ba phim dei ban sngewthait tad haduh ba phi la kot la ka thong. Pynlut iala ka jingkmen ha ka jingtympang jong ka jingiaid lynti.
10. Sdang napdeng. Ka jingim jong ngi ka kut hapdeng-parom, namar kata balei phim sdang nangta? Wat ym iai-ap kat haduh ba kan jingput turoi sdang kan riew. Ne tad ynda phi la long bala pynkhreh. Namar lehse phin ym long kiba la pynkhreh lano lano ruh. Kam don ka daw ba phin ap tad haduh ba yn don ba wan ban ialam lynti ia phi sha ka khyrdop. Kynthih ia ka jingker. Rung haka jingiamareh thong hapdeng. Mynta. Hangne. Kumba phi long. Da kaba leh ia kaba phi lah. Ryngkat bad kito kiba ia-jan bad phi. Da kaba sdang naka sla thymmai. Pynlip ia ka sleit. Khmih ia ki jingkylli kiba thymmai ym ia ki jubaba kiba rim. Bad ym dei ban pyrwa than shano ka lynti jong phi kan ialam.
Khatduh iawai, hashwa ba phin sdang, ka jingai jingmut kaba myntoi- Sdang na iba rit. Phohsniew ia ki jingphohsniew kiba lah ban long. Pykhreh ban kiew ia u lum, ym ia u syntai lum baroh. Ka kam jong ka mynsiem ba kan don jingktah kam dei eh ban long ka kam kaba khia bad kaba eh ba kan don jingktah. Phi lah ban sdang pynkylla biang iala ka jingim lehse da kawei ka jingiakren phone. Ne da kaba thoh kawei ka shithi lehsbun. Ne da kaba plie ia ka jingmatlah jong ki khmat jong phi ba ka jingshai jong ka sngi kan wan tap ia phi. Wat ju ong ym leilei kam pher ym don eiei. Haka jingshisha ka dei kiei kiei baroh. Namar mynta phi la sdang.

Ki Mat Treikam Ka Youth Ministry

1. Ki Jingthmu:
a. Ban kyntiew ia ka jinglong mynsiem ha ki samla ka balang.
b. Ban wan rah ia ka jingiasngew iajan hapdeng ki samla.
c. Ban pynlong ia ki samla kiba kit khia bad kit khlieh ia ki kam balang.
d. Ban hikai ia ki samla ba kin nangsan nangroi ha ka akor bad ka jinglong babha.
e. Ban ialam ia ki samla ba kin im katkum ki nongrim ka jinghikai niam ka balang Unitarian.

2. Ka Kyrteng : Ia ki Youth Ministry ha ki Balang, yn tip da ka kyrteng ka balang kum ka nuksa, ka Unitarian Church Jowai Youth Ministry.

3. Ki Church Youth Ministry: Baroh ki Balang ki dei ban don ki Church Youth Ministry.
a. Ka dei ka jingkitkhlieh jong ki Minister bad Assistant Minister ryngkat bad ki Seng Samla jong ka Balang ban thaw ia ki CYM.

4. Ka Bor Ban Pyniaid bad Khmih ia ki CYM: Ka Unitarian Union Youth Minstry Department (UUYMD) kan long ka bor kaba hakhlieh ban peit, pyniaid bad khmih ia ka rukom treikam jong ki CYM baroh ha ki balang.
a. Kan kynthup ia ki dkhot na ka Faith Development Committee bad ki Nongialam jong ka Seng Samla Unitarian Union NEI.
b. Ka rai jong ka UUYMD kan long kaba kut bad kaba teh ia baroh ki CYM.

5. Composition: Kumno yn thaw ne pynlong ia ki Youth Ministry ha ki balang?
a. Ki Church Youth Ministry (CYM) hapoh balang kin kynthup ia ki samla, u Minister bad Assistant Minister jong ka balang bad kumjuh ruh ki Rangbah bad longkmie kiba don mynsiem ha ka ban pynkhlain ia ka jingtrei jong ka CYM.
b. Ki nongkitkam ki kynthup ia u Spiritual Director da u minister incharge ka balang,
c. Deputy Spiritual Director da u Assistant Minister.
d. Ka Youth Ministry ha ki balang kan don ruh u/ka Secretary bad
e. U Assistant Secretary bad
f. Uwei u Finance Secretary.
g. Ka bank kan long ka treasurer jong ka CYM
h. Baroh ki dkhot jong ka CYM kin long ki Executive Member jong ka CYM bad lada jia ba ka CYM ka don palat 20 ngut ki dkhot ka CYM ka lah ban thaw ka Executive Committee kyrpang.
i. Ki Balang kiba don palat 20 ngut ki parabangeit kiba kwah ban rung dkhot haka CYM ki lah ban thaw thymmai sa kawei ka CYM.

3. Rukom Treikam:
a. Ia ki CYM dei ban seng da ka jingiatreilang jong u/ka Minister bad Assistant Minister Incharge lem bad ka Seng Samla jong ka Balang.
b. Ka rta treikam (term of office) jong kawei pa kawei ka CYM kan long 3 snem.
c. Ia ka CYM kaba thymmai dei ban jied 6 bnai shwa ban kut ka rta jong ka CYM kaba mynta.
d. Ia ka jingpynskhem ia ki nongkitkam ka CYM bad ka jingia-aiti kam dei ban pyndep ym duna ia ka shisngi shuwa ba ka rta jong ka CYM barim kan kut ba dei ban pyndep da ka UU YM Dept.
e. Ka CYM ne ka EC haba don ka EC kin shong pyrkhat ym duna ia ka shisien shibnai.
f. Ia ki jingialang yn pyniaid da u Spiritual Director ne da u Assistant Spiritual Director.
d. Baroh ki dkhot ki dei ban wan tista sha ki jingialang, haba hap pep jingialang na ki daw bym lah kiar; dei ban ai jingtip sha u Secretary ne sha u Spiritual Director.
e. Ki dkhot kiba pep jingialang palat ar sien khlem ka daw kaba biang kin hap siew kuna.
f. Ka CYM kan don ka Annual General Meeting (AGM) ha ka taiew ba ar jong u bnai December. U Spiritual Director un wanrah ia ka Annual General Report (AGR) haka AGM.
g. Ia ka AGR dei ban phah sha ka UU Youth Ministry Department, ka SSUUNEI bad ka Balang.
h. Ia ka rukom treikam jong ki CYM yn iarap da ka Youth Ministry jong ka UUNEI kaba yn kynthup ia ki nongialam ka SSUUNEI bad ka UUNEI FDC.
i. Kawei pa kawei ka CYM kan don ka jingiadei kaba iajan bha bad ka balang baroh.
j. Baroh ki kam jong ka CYM ki dei ban long da ka jingtip jong ka balang.
k. Haba dawa ka kam; u Spiritual Director ne u Secretary ki lah ban khot ia ka jingialang kaba kyrkieh jong ka CYM.

4. Ki nuksa ki kam ba ka CYM kan trei:
a. Ban pynlong ia ka jingiaseng kyrpang kaban lah ban khring ia ki samla.
b. Ban wad ki lad ban pynshit ia ki jingiaseng da kaba pyndonkam da ki sur jingtem.
c. Ban pynshlur ia ki samla ba don ka sap ka phong ha ka tem ka put ba kin wan shakhmat da kaba plie-lad plie-lynti ia ki ban tem ha ki jingiaseng.
d. Ban ia treilang bad ia kit ia bah lang ia ki kam balang da kaba ia trei shitrhem bad ka Komiti Balang.
e. Ban ia trei lang bad ka Seng Samla hapoh ka balang ban pynbiang ia ki tiar tem tiar put hapoh ka Balang.
f. Ka CYM kan pynlong ruh ia ki jingiaseng kynpham sha ki Balang ba marjan.
g. Ban pynlong ia ki leadership training na ka bynta ki samla.
h. Ban pynlong ia kino kino ki workshop ne seminar na ka bynta ka jingmyntoi jong ki samla balang ne ka shnong hi baroh kawei.
i. Ban ia treilang bad ki tnat sorkar ha kano kano ka programme ne ka skhim sorkar kaba ia dei na ka bynta ka jingmyntoi ki samla.
j. Ban pynlong jingiaseng ialap.
k. Ban pynlong ia ki competition kiba pher ba pher na ka bynta ki khynnah bad samla hapoh ka balang.
l. Ban pynlong ia ki picnic ne excursion ia ki khynnah bad samla jong ka Balang.
m. Nalor kine ki jingmut ki CYM ki lah ban pynlong ia kiwei pat ki prokram kiba iahap ban ka jingthmu bala buh.

6. Ka rukom pynmih pisa:
a. Baroh ki dkhot ka CYM kin hap ban siew ia ka bai rung dkhot (Entry fee) sha ka CYM (tang shisien) ia ka dor yn sa ia pynbeit hi da ki CYM.
b. Baroh ki dkhot kin siew ka bai long dkhot ba shisien shibnai (Monthly Subscription) ) ia ka dor yn sa ia pynbeit hi da ki CYM.
c. Ka CYM ka lah ban pyndonkam ia ka pisa kaba mih na ki jingiaseng kyrpang ba pynlong na ka bynta ban pyntreikam ia ki kam jong ka CYM.
d. Khnang ban pyniaid shakhmat ia ki kam, ka CYM ka lah ban wad lad ruh ban ioh fund na kiwei pat ki lad, kum ka donation bad kiwei kiwei.
e. U Fianance Secretary un report ia ka jingmih bad jingpynlut ka CYM man ka sien ba shong jingialang.
f. U Finance Secretary un iarap ia u Secretary ban pynbiang ia ka bynta kaba ia dei bad ka pisa pillain haka Annual General Report.

7. Ka Jingkhmih (Monitoring) iaka jingtreikam ki CYM hapoh ka Balang:
g. Ka CYM nyngkong kan long hapoh ka jingkhmih jong ka Seng Samla jong ka Balang.
h. Lada haba ka don ka kam ba ka Seng Samla kam lah ban pynbeit, ia ka kam dei ban phah sha ka
Balang.
c. Ka bor kaba hakhlieh ha kaba ia dei bad ki CYM ka dei ka UU Youth Ministry Department jong ka UUNEI.
d. Ka UU Youth Ministry department kan pynkshem ia kawei pa kawei ka CYM bad kan weng ruh
ia kano kano ka CYM lada donkam.


Rev. P.G. Marbaniang Rev. H.H.Mohrmen
Chairman Faith development Committee Member Drafting Committee

KA JINGIM KA DEI KABA KYNTANG

Ka jingim ka dei kaba kyntang.
Ka dei kaba kyntang ha ka jingkha ia ka
Ka dei kaba kyntang katba ka dang im
Bad ka dei ruh kaba kyntang ynda kala iap.

Wat ieng ha jingtep jong nga bad iam
Ngam don hangto, nga khlem thiah
Nga dei ka lyer pynngad kaba beh mian mian.
Nga dei I umjer ha u phlang ba phyrnai kum mawlynnai
Nga dei ka jingshai jong ka sngi ha u soh bala ih bha.
Nga dei u slap ba hap brop brop myn synnia
Haba phi khie thiah ha ka jingkynjah jong ka step,
Nga dei ka jingkynthih bad jingstet ba jai jai jong ki sim kiba her sawdong.
Nga dei ka jingshai ba jem jong ki khlur mynmiet
Wat ieng ha jingtep jong nga bad iam.
Nga don hangto. Nga khlem thiah.

Wat la nga hap ban ieih noh ia phi kiba nga ieid eh,
Ban iaid ha ka jingiaid lynti kaba jngai
Wat ia purkhana shaphang jong nga da ka jingjaw ummat,
Hynrei rkhie haba phi kren shaphang jong nga
Kumba nga dang don ha syndah jong phi
Kumta ynda phi ioh sngew ki kyntien ba nga ju kren.
Ne phi ktah ia ki tiar kiba nga ju ieid,
Wat shah ba ki jingkynmaw jong phi kin long kiba sngewsih, namar
Ngan iai ieid ia phi kumba nga ju ieid barabor.